تاثیر دلار برروی بورس

دلار سال‌های متمادی است که ارز شناخته شده در بازارهای بین المللی است. از این جهت حدود ۴۰ سال پیش شاخصی به نام شاخص دلار در آمریکا تعریف شد که ارزش دلار را در مقابل ارزهای معتبر می‌سنجد، یکی از مهمترین روش‌های محاسبه ارزش ذاتی دلار، تعدیل نرخ ارز اسمی بر اساس مابه‌التفاوت تورم داخلی و امریکا می باشد.

از این جهت که بازار سهام ایران رابطه تنگاتنگی با قیمت محصولات جهانی دارد و محصولات جهانی با دلار معامله و ارزشگذاری می شوند، تغییرات ارزش ارز پایه برای معامله نیز بر قیمت آن کالا یا محصول تأثیر‌گذار است. پس می‌توان گفت که این دو (شاخص دلار و بورس ایران) همبستگی نزدیکی با یکدیگر دارند که این موضوع می تواند به صورت مستقیم و غیرمستقیم ارزش سهام شرکت‌های بورسی را تحت تاثیر قرار دهد:

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان سهام شرکت‌های صادرات محور با رشد و در مقابل سهام شرکت‌های واردات محور با کاهش همراه خواهد شد.

صنایع صادرات محور

آن دسته از شرکت‌های پذیرفته شــده در بورس و فرابورس ایران که صادراتی هستند و با نرخ های جهانی قیمت‌گذاری می‌شوند (همانند صنایع پالایشگاهی، پتروشیمی، فی، معدنی و …) سودآوری بهتری خواهند داشت و همچنین سایر شرکت‌ها از بابت افزایش نرخ های احتمالی پس از رشد دلار تعدیلات مثبت بسیار خوبی خواهند داد.

صنایع واردات محور

سهام شرکت‌هایی که مواد اولیه آنها از خارج کشور تامین می شود مانند برخی خودرویی‌ها، صنایع دارویی و غذایی و نیز حمل‌و‌نقلی‌ها از این موضوع تاثیر منفی می‌پذیرد، چرا که قیمت و هزینه تمام شده محصولات در این حوزه افزایش می‌یابد. البته به طور کلان با افزایش نرخ ارز نه تنها قیمت کالاهای وارداتی افزایش می‌یابد، بلکه قیمت برخی کالاهای تولیدی داخل کشور هم با افزایش مواجه می‌شود؛ چرا که تضعیف پول ملی در مقابل ارزهای خارجی که تورم را در پی خواهد داشت.

بیش از نیمی از شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه ایران به نوعی به صورت مستقیم با اقتصاد بین الملل و به خصوص قیمت کالاهای جهانی در ارتباط هستند و همچنین بسیاری از شرکت های دیگر بازار سرمایه ایران به صورت سرمایه گذاری و هلدینگی  (سهامدار شرکت‌های بورسی) فعالیت می کنند که می‌توان گفت به صورت غیر مستقیم با قیمت‌های جهانی محصولات در ارتباط هستند.

از طرفی از آنجا که اقتصاد و بورس ایران وابستگی بسیاری به قیمت نفت دارد و واحد فروش آن به صورت ارزی است، پس با تغییرات واحد ارزی فروش نفت، وضعیت کلان اقتصادی تغییر و موجب تغییر بازدهی بازار سهام خواهد شد. موضوع افزایش نرخ دلار از این جهت برای بنگاه‌های تولیدی قابل توجه است که در برخی موارد می تواند هزینه تولید را در شرکتها افزایش دهد.

طی ماه های گذشته نوسانات شدید نرخ ارز و افزایش بیش از 3 برابری قیمت دلار منجر به رشد روزانه چند هزار واحدی در شاخص کل بورس شد. این رشد شاید درباره سهم های دلاری توجیه اقتصادی داشته باشد اما نوسانات نرخ ارز رشد چشمگیر سایر سهم ها را نیز طی این روزها رقم زده است. اگرچه دولت در تلاش است تا با تقویت جایگاه بازار سرمایه نقدینگی را به سمت آن هدایت کند اما با وجود افزایش ریسک سرمایه گذاری بر ارز و طلا همچنان سفته بازی و چرخش نقدینگی در این بازارها نسبت به بازار سرمایه رشد بیشتری داشت.

بسیاری از شرکت‌های بورسی و فرابورسی ایران به نوعی به صورت مستقیم با اقتصاد بین الملل و به خصوص قیمت کالاهای جهانی در ارتباط هستند .بسیاری از شرکت های دیگر بازار سرمایه ایران به صورت سرمایه گذاری و هلدینگی فعالیت می کنند که می‌توان گفت به صورت غیر مستقیم با قیمت‌های جهانی محصولات در ارتباط هستند.این‌گونه شرکت‌ها به‌واسطه‌ی این‌که درآمد آن‌ها همبستگی بالایی با دلار دارد، با رشد قیمت دلار درآمد بیشتری کسب می کنند و واضحاً با افزایش درآمد شرکت‌ها قیمت سهام آن‌ها نیز افزایش می‌یابد.
در سال اخیر نمودار شاخص کل، ۳۰ شرکت برتر و ۵۰ شرکت فعال تر در بورس اوراق بهادار همواره با رشد روبرو بوده‌اند.

شاپور محمدی معان وزیر اقتصاد و رئیس سازمان بورس اوراق بهادار در گفت و گو با خبرنگار خبرآنلاین از عوامل دیگری که بر رشد شاخص بورس موثر بودند نام برد.
محمدی با اشاره به اثرگذاری مستقیم نوسانات نرخ ارز در سودآوری برخی شرکت های بورسی گفت: در کنار نوسانات نرخ ارز اما چندین عامل مهم دیگر نیز در رشد شاخص های بورسی موثر بود. از جمله این شاخص ها می توان به جو روانی ناشی از رشد شاخص کل اشاره کرد.

وی افزود: البته باید گفت در کنار عوامل روانی، ورود نقدینگی جدید که نسبت به ایجاد ثبات در بازار سرمایه واکنش‌هایی نشان می دهد نیز تاثیر گذار بوده است. قطعا نقدینگی امسال به بورس ورود کرده است اما سودآوری شرکت ها به واسطه افزایش نرخ ارز بالاتر رفته و به دنبال آن ارزش جایگزینی شرکت ها نیز تغییر کرده است.

وی در ادامه از عوامل مهم دیگر به سودآوری شرکتها به دلیل رشد قیمت ارز و ارزش جایگزینی آنها اشاره کرد و گفت: با وجود سودآوری شرکت هایی که ارزش و درآمد آنها به دلار وابستگی دارد اما طبیعی است که ما مثل همیشه توصیه کنیم سرمایه گذاران همواره عوامل بنیادی شرکت‌ها را مد نظر قرار دهند.

معاون وزیر اقتصاد تاکید کرد: یکی دیگر از راه های مطمئن برای سرمایه گذاری در بورس تنوع بخشی در سبد سهام برای سرمایه گذاری است.
رئیس سازمان بورس در ادامه توصیه کرد: سرمایه گذاران برای حفظ دارایی خود در بورس بهتر است که خرید صندوق‌ها و واحدهاای صندوق‌ها را به جای خرید مستقیم سهم در نظر بگیرند. غالبا افرادی که فرصت کمتری برای مطالعه دقیق برای سرمایه گذاری دارند بهتر است از این صندوق ها و یونیت های صندوق ها استفاده کنند.

محمدی در ادامه اظهار کرد: همیشه باید در نظر داشت که بورس ممکن است در مقاطعی از زمان تعدیلاتی هم داشته باشد. از این رو سرمایه گذاران باید افق سرمایه‌گذاری بلندمدت تری را در نظر بگیرند تا از این فرصت‌ها استفاده کنند.